8 września br. w Brukseli, z udziałem przedstawiciela Krajowej Rady Izb Rolniczych, miało miejsce posiedzenie Grupy Roboczej Copa-Cogeca „Artykuły spożywcze”. Spotkanie było okazją do szczegółowego omówienia finalnego projektu unijnego Przewodnika Dobrych Praktyk Higienicznych w rolniczej produkcji pierwotnej opracowanego przez Sekretariat Copa-Cogeca. Dyskutowano również na temat praktycznej implementacji i skutków rozporządzenia (WE) 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności, a także możliwościach znakowania produktów żywnościowych wskazującego na przestrzeganie zasad dobrostanu zwierząt.

Tematem, któremu poświęcono najwięcej czasu podczas posiedzenia grupy był projekt Przewodnika Dobrych Praktyk Higienicznych (GGHP) w rolniczej produkcji pierwotnej. Dokument ten odnosi się do wszystkich sektorów produkcyjnych w rolnictwie i zawiera zalecenia związane z koniecznością przestrzegania ustanowionego w ramach bezpieczeństwa żywnościowego i środowiskowego prawa wspólnotowego. Projekt w sposób przejrzysty przedstawia zatem tryb postępowania idący w zgodzie z implementacją na poziomie producenta m.in. rozporządzenia (WE) 852/2004 w sprawie higieny artykułów spożywczych, rozporządzenia (WE) 853/2004 ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego, rozporządzenia (WE) 183/2005 w sprawie higieny pasz, a także Przewodnika Dobrych Praktyk Rolniczych w zakresie bezpieczeństwa produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego opracowanego przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (OIE).

GGHP w szczególności odnosi się do podstawowych zabiegów, jakie powinny być wykonywane na poziomie gospodarstwa rolnego wprost związane z higieną żywności i pasz, a także w przejrzystej, podzielonej na odpowiednie punkty formie (m.in. kontrola pestycydów, zarządzanie wodą, czyszczenie i dezynfekcja etc.) bierze pod uwagę wszystkie elementy składające się na szeroko pojęte bezpieczeństwo żywnościowe. Całość zwieńczona jest formularzem kontrolnym, podobnym do tego, jaki jest wypełniany w trakcie sprawdzania spełnienia w gospodarstwie zasad ustanowionych w ramach cross-compliance, co ułatwiać ma samodzielny monitoring sytuacji przez zainteresowanego rolnika. Podczas dyskusji, oprócz nielicznych uwag merytorycznych do projektu, podjęto również kwestię możliwości promowania wśród producentów używania przewodnika w gospodarstwach. Obecny na spotkaniu przedstawiciel KRIR, nawiązując do postulowanej przez niektóre delegacje idei rozszerzenia od 2013 roku doradztwa rolniczego dofinansowywanego w ramach PROW o inne niż zasada wzajemnej zgodności elementy, zasugerował rozpowszechnienie informacji dotyczących przewodnika dobrych praktyk higienicznych w ramach krajowych systemów doradztwa z pomocą finansową UE. Przewodnik, po jego zatwierdzeniu przez Prezydia Copa-Cogeca zostanie następnie przekazany Komisji Europejskiej i dalsze prace nad jego wdrażaniem zależeć będą od oficjalnego przyjęcia przez KE tego dokumentu.

Kolejną istotną kwestią będącą przedmiotem debaty była aktualna sytuacja dotycząca postępu prac legislacyjnych w sprawie tzw. „nowej żywności”. 29 lipca br. doszło do spotkania przedstawicieli Komitetów Copa-Cogeca z urzędnikami Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów oraz Dyrekcji ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej, podczas którego omówione zostały przyszłe działania KE w dziedzinie klonowania zwierząt gospodarskich. Z punktu widzenia DG Sanco klonowanie zwierząt nie wiąże się z problemami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności, ale stanowi problem etyczny (np. trwałość, możliwość niewłaściwego wykorzystania technologii do klonowania ludzi) i dobrostanem. Pisemny raport na ten temat, wielokrotnie już zapowiadany przez Komisarza Johna Dalli, najprawdopodobniej opublikowany zostanie w listopadzie br. Tymczasem dyskusje z Radą, a zwłaszcza z Parlamentem Europejskim odbywały się w ramach rozmów o nowelizacji przepisów dotyczących żywności. Na spotkaniach trójstronnych Parlament wzywał KE do podjęcia działań i grozi zablokowaniem całego procesu nowelizacji przepisów dotyczących żywności, aby zmusić Komisję do wydania stanowiska w sprawie klonowania. Niemniej jednak DG Sanco wskazywała na kilka unijnych rozwiązań politycznych związanych z klonowaniem do celów żywnościowych. Przedstawione poniżej opcje nadal są omawiane i mogą zostać ujęte w w/w raporcie Komisji:

W dyskusji na ten temat delegacja francuska wskazywała, że z uwagi na brak praktycznych metod wykrywania np. w mięsie techniki klonowania trudno dyskutować o bardzo restrykcyjnym prawie dotyczącym importu, którego respektowanie okaże się niemożliwe. Przedstawiciel niemieckiego DBV poinformował natomiast, iż żadna z tamtejszych organizacji branżowych nie opowiada się za klonowaniem, a wyniki dotychczasowych badań nie stanowią zbyt dużego impulsu do szybkiego wdrożenia klonowania jako powszechnej techniki hodowlanej. Wyraźny sprzeciw wobec klonowania wyraziły delegacje z Hiszpanii i Włoch, natomiast reprezentant holenderskich rolników stwierdził, iż w tym zakresie decydująca okaże się opinia konsumentów, dlatego zwrócił się o nawiązanie szerszej współpracy Copa-Cogeca w tym zakresie z organizacjami konsumenckimi. Przedstawiciel Austriackiej Izby Rolniczej poinformował natomiast o wynikach badania opinii publicznej, jakie przeprowadzono w krajach Unii Europejskiej (łącznie przebadano ok. 25 mln osób), zgodnie z którymi aż 83% obywateli domaga się przejrzystego etykietowania żywności, a ponad 70% zadeklarowało, że nie będzie kupować produktów spożywczych pochodzących od sklonowanych zwierząt. Najbardziej w tym zakresie sceptycznym narodem okazali się Austriacy, którzy w przytłaczającej większości opowiadają się przeciwko stosowaniu klonowania w produkcji żywności.

W dalszej części spotkania omówiona została praktyczna implementacja rozporządzenia (WE) 1924/2006 ustanawiającego jednolite zasady stosowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych w oznakowaniu i reklamie żywności. Oświadczenia te mają na celu podkreślenie pozytywnych cech produktu, kategorii lub jednego ze składników, ze względu na wartości odżywcze lub wpływ na zdrowie. Aby zagwarantować, że konsument nie zostanie wprowadzony w błąd przez niedokładne lub mylne oświadczenia, artykuł 4 przewiduje wdrożenie profili składników odżywczych, “z którymi muszą być zgodne produkty żywnościowe lub niektóre ich kategorie, aby prawidłowo podać oświadczenia żywieniowe i zdrowotne”. Według prawa UE, stosowanie profili “ma na celu uniknięcie sytuacji, w której oświadczenie żywieniowe lub zdrowotne maskuje całkowity status żywieniowy produktu żywnościowego”, co mogłoby wprowadzać konsumentów w błąd przy ich wyborach zdrowotnych. Rozporządzenie jednakże nie podaje definicji profilu składników odżywczych ani nie wskazuje metody do zastosowania przy jego określaniu. Dlatego KE zwróciła się do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) o naukowe doradztwo w tej dziedzinie. Komisja przeprowadziła również konsultacje z unijnymi organizacjami pozarządowymi, w trakcie których  Komitety Copa-Cogeca były reprezentowane na dwóch grupach roboczych Stałego Komitetu ds. Łańcucha żywnościowego i Zdrowia Zwierząt (SCoFCAH). Obecnie KE pracuje nad wnioskiem, który ma być opublikowany w najbliższych miesiącach przed przyjęciem przez SCoFCAH.